Van wolf naar hond: een reis door de geschiedenis

Al duizenden jaren lang is de hond een trouwe metgezel van de mens. Deze samenwerking tussen mens en hond is echter niet zomaar ontstaan. Deze is ontstaan na de domesticatie van de wolf; de voorvader van onze huishond.

Wetenschappers hebben zich jarenlang bezig gehouden met de bestudering van de wolf, om op die manier onze huishond te kunnen begrijpen. Uit deze onderzoeken bleek dat wolven enkel bezig waren om elkaar te domineren en in voortdurend conflict leefden. Aan de hand van deze onderzoeken hebben diverse hondentrainers theorieën bedacht over hoe de mens met de hond om moest gaan. Deze theorieën gingen allen uit van het feit dat de hond gedomineerd moest worden, omdat deze anders ons als mens zou willen domineren. Het grijpen in de nekvel, het op de grond drukken van de hond en het verbaal corrigeren van de hond zijn allen voorbeelden van de trainingsmethodes die op deze theorie gebaseerd zijn.

Deze studies zijn echter allen gedaan met wolven die niet alleen in gevangenschap leefden, maar ook waren dit roedels die niet op een natuurlijke wijze tot stand zijn gekomen. Doordat deze dieren geen enkele uitwijkmogelijkheid hadden en het geen op natuurlijke wijze tot stand gekomen roedels waren, leefden deze dieren voortdurend in stress en conflict. Dit is de enige reden waarom onderzoekers dergelijk conflict en dominerend gedrag zagen bij deze wolven groepen.

Latere studies waarbij wolven in hun natuurlijke omgeving werden bestudeerd gaven een heel ander beeld. Roedels bestonden niet uit een samenraapsel wolven, maar zijn in feite families met een vader, moeder en de welpen. Deze familiebanden maken dat wolven niet in conflict leven, maar juist samenwerken om het voortbestaan van de roedel te kunnen garanderen. De welpen blijven vaak in de roedel om te helpen met de volgende lichting welpen terwijl de ouders op pad zijn om te jagen. Zodra welpen oud genoeg zijn, gaan zij met de ouders mee op jacht, zodat zij de fijne kneepjes van het vak kunnen leren en gezamenlijk voor voedsel kunnen zorgen. Een tiranniek alpha paar dat de roedel domineert past dus op geen enkele manier binnen de op samenwerking gerichte roedels zoals deze in werkelijkheid zijn.

Onze gedomesticeerde hond

Inmiddels is er door de domesticatie in feite een nieuwe diersoort ontstaan; de hond. Door de jaren heen is het gedrag en de psyche zodanig veranderd dat het bestuderen van de wolf ons eigenlijk weinig leert over het gedrag van onze huishond. Er zijn echter enkele bevindingen uit de onderzoeken naar het gedrag van wolven die bruikbaar zijn voor de omgang met onze honden. Eén daar van is het feit dat wolven een vreedzaam bestaan leiden. Dit leert ons dat onze honden helemaal niet bezig zijn met ons te domineren. Als wolven ons duizenden jaren zouden hebben willen domineren, zou de domesticatie weinig succesvol zijn verlopen.

Een ander inzicht dat ons helpt bij de omgang met de hond is een verandering in het gedrag en de psyche van de hond ten opzichte van de wolf. Een hond heeft ten opzichte van andere diersoorten bijzondere hersenen. Hij is namelijk in staat om zich aan meerdere diersoorten te hechten. Dit is voor ons heel normaal omdat honden al duizenden jaren samen leven met mensen, maar in het dierenrijk is het vrij ongewoon. Dit betekent dat de hond in staat is om andere diersoorten te zien als familie. Op het moment dat het voedsel niet meer door de moederhond wordt verzorgd, maar door het baasje van de hond, zal de hond de baas zien als ouder. Honden zijn qua roedelstructuur dan ook niet anders zijn dan wolven. Ook honden leven duidelijk nog in een roedel, waarin de verzorgers die de hond voeren worden gezien als ouder figuur. Het enige verschil ten opzichte van de wolf is dat de honden roedel dus niet alleen uit honden bestaat, maar ook uit andere diersoorten, waaronder de mens. Daarnaast zijn er in de wolvenroedel voornamelijk bloedverbanden. Dit laatste is bij de hond dus niet het geval. Voor de hond betekent familie “diegenen waar ze mee leven.”

Als wolven in vreedzame roedels leefden en onze honden dit roedel instinct nog steeds in zich dragen, dan is het dus vanzelfsprekend dat we onze hond behandelen zoals zowel de hond als de wolf dit verwacht binnen een roedel; vreedzaam en op samenwerking gericht. Nu we dit weten van onze honden, zou het “willen domineren van de hond omdat hij ons anders domineert” geschiedenis moeten zijn. Liefdevol, respectvol en op samenwerking gericht is de enige correcte manier in de omgang met de hond.